DERS İÇERİKLERİ

T.C.

GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TEMEL İSLAM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

DERS İÇERİKLERİ

GÜZ DÖNEMİ

Dersin Kodu	Dersin Adı	Türü	T-U	K	AKTS
Dersin Kodu	Dersin Adı	Türü	Saat	K	AKTS
SBE501	Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Etik	Z	3-0	3	6
TİS598	Yüksek Lisans Tezi	Z	0-1	0	20
TİS799	Yüksek Lisans Semineri	Z	0-2	0	6
TİS899	Yüksek Lisans Uzmanlık Alanı	Z	4-0	0	10
TİS501	Klasik Kelam Metinleri	S	3-0	3	8
TİS503	Kelam Tarihi	S	3-0	3	8
TİS505	Kelam Okulları	S	3-0	3	8
TİS507	Kelam felsefe İlişkisi	S	3-0	3	8
TİS509	Klasik Kelam Problemleri	S	3-0	3	8
TİS511	Kelam Kavramları	S	3-0	3	8
TİS513	Çağdaş İslam Düşüncesi	S	3-0	3	8
TİS515	İslam Hukuk Metodolojisi	S	3-0	3	8
TİS517	İslam Hukuku	S	3-0	3	8
TİS519	İslam Hukukunda Külli Kaideler	S	3-0	3	8
TİS521	İslam Hukukunda Hüküm Çıkarma Yöntemleri	S	3-0	3	8
TİS523	Fıkıh Ekolleri ve Tarihi	S	3-0	3	8
TİS525	Mukayeseli İslam Hukuku	S	3-0	3	8
TİS527	Tasavvuf Okulları	S	3-0	3	8
TİS529	Tasavvuf Literatürü	S	3-0	3	8
TİS531	Tasavvuf Kavramları	S	3-0	3	8
TİS533	Tasavvuf Edebiyatı	S	3-0	3	8
TİS535	Tasavvuf Tarihinde Zühd ve Tasavvuf Dönemi	S	3-0	3	8
TİS537	Tasavvuf Dönemi Klasik Tasavvuf Metinleri	S	3-0	3	8
TİS539	Tasavvuf Tabakatı Literatürü	S	3-0	3	8
TİS541	Modern Dönemde Tefsire Yaklaşımlar	S	3-0	3	8
TİS543	Kur’an-ı Kerim Çevirilerinde Yöntem Sorunu	S	3-0	3	8
TİS545	Kur’an ve Oryantalizm	S	3-0	3	8
TİS547	Tefsir Usulü Problemleri	S	3-0	3	8
TİS549	Kur’an Tarihi	S	3-0	3	8
TİS551	Tefsir Araştırmalarında Kaynak ve Yöntem	S	3-0	3	8
TİS553	Kur’an Semantiği	S	3-0	3	8
TİS555	Klasik Gramer Literatürü	S	3-0	3	8
TİS557	Meani İlmi	S	3-0	3	8
TİS559	Klasik Arap Edebiyatı Metinleri	S	3-0	3	8
TİS561	Arap Grameri Tarihi	S	3-0	3	8
TİS563	Bedi’ ve Beyan İlmi	S	3-0	3	8
TİS565	Arap Edebiyatı Tarihi	S	3-0	3	8
TİS567	Arap Dili ve Belagatı	S	3-0	3	8
TİS569	Klasik Hadis Usulü	S	3-0	3	8
TİS571	Hadis Edebiyatı	S	3-0	3	8
TİS573	Hadis Tahrici	S	3-0	3	8
TİS575	Hadis Tarihi	S	3-0	3	8
TİS577	Hadis ve Sünnete Çağdaş Yaklaşımlar	S	3-0	3	8
TİS579	Hadisleri Anlama ve Değerlendirmede Yöntem	S	3-0	3	8
TİS581	Mukayeseli Hadis Metinleri	S	3-0	3	8
TİS583	İslam Mezhepleri Tarihine Giriş	S	3-0	3	8
TİS585	Klasik İslam Mezhepleri Tarihi Metinleri	S	3-0	3	8
TİS587	İslam Mezhepleri Tarihinin Temel Kaynakları	S	3-0	3	8
TİS589	Erken Dönem İslam Mezhepleri	S	3-0	3	8
TİS591	Ehl-i Sünnet	S	3-0	3	8
TİS593	Klasik Tefsir Metinleri	S	3-0	3	8
TİS595	Modern Tefsir Metinleri	S	3-0	3	8

BAHAR DÖNEMİ

Dersin Kodu	Dersin Adı	Türü	T-U	K	AKTS
Dersin Kodu	Dersin Adı	Türü	Saat	K	AKTS
SBE501	Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Etik	Z	3-0	3	6
TİS598	Yüksek Lisans Tezi	Z	0-1	0	20
TİS799	Yüksek Lisans Semineri	Z	0-2	0	6
TİS899	Yüksek Lisans Uzmanlık Alanı	Z	4-0	0	10
TİS502	Kelam Metinleri Tercüme Teknikleri	S	3-0	3	8
TİS504	Cumhuriyet Dönemi Kelam Çalışmaları	S	3-0	3	8
TİS506	Din Karşıtı Akımlar	S	3-0	3	8
TİS508	Modern Çağın İnanç Problemleri	S	3-0	3	8
TİS510	Kelam Usul-i Fıkıh İlişkisi	S	3-0	3	8
TİS512	Kelam Metinleri Tahlili	S	3-0	3	8
TİS514	Kelam Tasavvuf İlişkisi	S	3-0	3	8
TİS516	Karşılaştırmalı İslam Hukuku	S	3-0	3	8
TİS518	Fıkıh Usulü Metinleri	S	3-0	3	8
TİS520	İslam Ekonomisi	S	3-0	3	8
TİS522	Furu’ Fıkıh Metinleri	S	3-0	3	8
TİS524	İctihad Teorisi	S	3-0	3	8
TİS526	İslam İktisat Teorileri	S	3-0	3	8
TİS528	Günümüz Fıkıh Problemleri	S	3-0	3	8
TİS530	Osmanlı Döneminde Tasavvuf	S	3-0	3	8
TİS532	Tasavvufi Düşüncenin Temel Meseleleri	S	3-0	3	8
TİS534	Günümüz Tasavvuf Hareketleri	S	3-0	3	8
TİS536	Tasavvuf Tarihinde Tarikatlar Dönemi	S	3-0	3	8
TİS538	Tarikatlar Dönemi Klasik Tasavvuf Metinleri	S	3-0	3	8
TİS540	Tasavvuf Kültürü	S	3-0	3	8
TİS542	Konulu Kur’an Tefsiri	S	3-0	3	8
TİS544	Modern Dönem Tefsir Hareketleri	S	3-0	3	8
TİS546	Kur’an ve Nüzul Ortamı	S	3-0	3	8
TİS548	Kur’an'ın Ana Konuları	S	3-0	3	8
TİS550	Tefsir Tarihi ve Usulü	S	3-0	3	8
TİS552	Edebi Sanatlar ve Tefsir	S	3-0	3	8
TİS554	Kur’an ve Kutsal Metinler	S	3-0	3	8
TİS556	Kur’an Kıraatleri	S	3-0	3	8
TİS558	Arapça Dilbilgisi	S	3-0	3	8
TİS560	Arap Dilinde Edebi Sanatlar	S	3-0	3	8
TİS562	Arap Gramer Ekolleri	S	3-0	3	8
TİS564	Arapça Klasik Metinler	S	3-0	3	8
TİS566	Arap Dili Edebiyatı Temel Kaynakları	S	3-0	3	8
TİS568	İslami Dönem Arap Edebiyatı	S	3-0	3	8
TİS570	Çağdaş İslami Akımlar	S	3-0	3	8
TİS572	Klasik İslam Mezhepleri Tarihi	S	3-0	3	8
TİS574	Şiilik	S	3-0	3	8
TİS576	Mezhepler Arasındaki İlişkiler	S	3-0	3	8
TİS578	İslam Mezhepleri Tarihi Metinleri	S	3-0	3	8
TİS580	Klasik Hadis Usulü	S	3-0	3	8
TİS582	Hadis İlimleri ve Literatürü	S	3-0	3	8
TİS584	Ahkâm Hadisleri	S	3-0	3	8
TİS586	Hadis ve Sünnete Çağdaş Yaklaşımlar	S	3-0	3	8
TİS588	Hadiste Temel Kaynaklar ve Faydalanma Yolları	S	3-0	3	8
TİS590	Hadis Tarihi	S	3-0	3	8
TİS592	Klasik Tefsir Metinleri	S	3-0	3	8
TİS594	Modern Tefsir Metinleri	S	3-0	3	8

DERS İÇERİKLERİ

GÜZ DÖNEMİ

SBE501 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Etik (3-0) 3 AKTS: 6

Temel İslam Bilimlerinde Araştırma yöntemleri, modern araştırma teknikleri, modern araştırma kuramlarının İslami ilimlerde kullanımı, nicel araştırma nitel araştırma, yayın etiği, intihal, kaynak gösterme yöntemleri ve ilkeleri, araştırma öncesinde atılması gereken adımlar, araştırma esnasında izlenecek yöntemeler ve araştırmanın yayımlanma süreci.

TİS598 Yüksek Lisans Tezi (0-1) 0 AKTS: 20

Tezli yüksek lisans programı çerçevesinde yazılması gereken tez, akademik yazım ve bilimsel kriterlere uygun kaleme alınmış, araştırma ürünü, özgün bir çalışma metni.

TİS799 Yüksek Lisans Semineri (0-2) 0 AKTS: 6

Yüksek lisans öğrencilerinin, tez konuları ile ilgili güncel ve eğitim öğretim sürecine katkı sağlayacak bir çalışmayı, bilimsel araştırma yöntemlerine uygun olacak şekilde hazırlayarak, topluluk önünde anlatabilme, tartışabilme ve iletişim yeteneğini geliştirmek.

TİS899 Yüksek Lisans Uzmanlık Alanı (4-0) 0 10

Öğrencinin danışmanı olduğu öğretim üyesinin yüksek lisans tez çalışmasına ilişkin uzmanlık alan dersini alması gerekmektedir.

TİS501 Klasik Kelam Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Klasik kelam kaynaklarını farklı yönlerden değerlendirmek; ele aldığı konular, anlatım biçimleri, kullandıkları deliller, inanç esaslarını savunmada karşı oldukları aykırı düşünceler, düşünce gruplarını tanımak. Klasik metinler: Eşarînin/el-Luma fir-redd alâ ehliz-zeyğ vel-bida, Eşarî/el-İbane an usûlid-diyâne, Matürîdî/Kitâbüt-tevhîd, Bâkıllânî/Kitâbüt-temhîd, Cüveynî Kitâbül-irşâd, Akîdetün-nizâmiyye, Hakîm Semerkandî/es-Sevâdül-azam Pezdevî/Usulüd-dîn Ebû Hanîfe/Fıkhul-ekber, Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Şerhul-Akîdetit-Tahaviyye.

TİS503 Kelam Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

Hariciye, Şia ve Mürcie ile başlayan Kelâmî tartışmalar, ilerleyen süreç içerisinde olgunlaşıp kurumsallaşarak müstakil birer inanç ekolü haline gelen itikadi fırkalar ve bu fırkaların tarihi serüveni, Klasik dönemdan başlayıp günümüze kadar devam eden itikadi polemikler ve bunların günümüzdeki yansımaları.

TİS505 Kelam Okulları (3-0) 3 AKTS: 8

Kelam Ekolleri hakkında genel bilgiler, İnanç üzerine ortaya çıkan ekol-okullar ve farklı fikir akımları, Mu'tezile, Eşariyye, Mâtürîdîyye gibi ana kelam okulları yanında Selefiyye, Ehl-i Sünnet ve Şia gibi İslam düşüncesinde etkileri olan akım ve ekoller, Kaynaklar: Ebu’l Muin en- Nesefi, Tabsıratu’l Edille fi usuliddin M. M. Şerif, İslam Düşünce Tarihi.

TİS507 Kelam Felsefe İlişkisi (3-0) 3 AKTS: 8

Kelami ekoller gerek reddiye tarzında itirazlar, gerekse de yöntemsel anlamda istifade etme açısından felsefi meseleler ve felsefi yöntemler, İlk dönemde felsefe ve mantığa karşı konulan mesafe ve bu tutumun günüzdeki yansımaları, Müteahhirûn döneminde felsefenin kelam düşüncesi üzerindeki etkisi, günümüzde bütünüyle felsefeden kopuk bir kelam anlayışının olmadığı, çağımızda karşımıza çıkan problemlerin çözümü için bu meselelerin felsefi dayanaklarına gitmek, Kelam-felsefe ilişkileri, tarihsel akışa uygun bir biçimde kelam ve felsefenin etkileşimleri ele almak.

TİS509 Klasik Kelam Problemleri (3-0) 3 AKTS: 8

Bu ders kapsamında Kelâm ilminin temel meseleleri olan “Ubûdiyyet”, “Nübüvvet” ve “Mebde’- Me‘âd”konuları ele alınacak, söz konusu kavramların ihtiva derinliklerine inilerek alanda ihtisaslaşmaya aday öğrencilerin temel kavramlara hâkimiyet noktasında yetkinlik geliştirmelerine imkân sağlamak.

TİS511 Kelam Kavramları (3-0) 3 AKTS: 8

Bilginin imkânı, tanımı, kaynakları ve çeşitleri; Kelâmın metotları: tümevarım, tümdengelim, kıyasu’l-gâib ale’ş-şâhid; Varlık teorisi; Allah’ın varlığı ve birliğinin delilleri: hudus delili, imkan delili, düzen delili, istidlal bi’ş-şahit ale’l-gâib, temânu’ delili; Allah’ın isim ve sıfatları: sıfat-zat ilişkisi, teşbih, tecsim ve tenzih; Allah’ın Kelam sıfatı ve Kur’an; İman ve mahiyeti; İman-bilgi ilişkisi; İman-eylem ilişkisi; Nübüvvetin imkanı ve ispatı; Peygamberlerin nitelikleri; Peygamberliğe dair meseleler; Dua ve Tövbe. Kaynaklar: Tahanevi, Muhammed b. A’la b. Ali el-Feth, Keşşafu Istılahati’l-Fünûn.

TİS513 Çağdaş İslam Düşüncesi (3-0) 3 AKTS: 8

Gelenekçi, modern ve reformist İslam düşüncesinin ortaya çıkış sebepleri, yaşanan düşünce krizleri, bu dönemde İslam düşüncesine yön veren öenmli isimler ve onların temel görüşleri etkileriyle beraber ele alınacak ve örnek metinler, İbrahim, Hasaneyn Tevfik-Hudeynî, "Batılı Araştırmalarda İslâmî Uyanış Olgusu: Tahlilî ve Tenkidci Bir Yaklaşım ".

TİS515 İslam Hukuk Metodolojisi (3-0) 3 AKTS: 8

Müctehitlerin şer'i naslardan hüküm çıkarma ve muhtelif itibarlardan istidlallerde bulunma yöntemlerini ortaya koyma çabası, İslam Hukuk Metodolojisi biliminde yer alan Hükümler, Edile-i Şer'iyye, Elfaz ve Delaletleri gibi konulardan uygun bulunanlar, Müçtehidlerin içtihadlarının temeli ve arka planını göstermek.

TİS517 İslam Hukuku (3-0) 3 AKTS: 8

İbadetler Fıkhı, Evlilik ve Boşanma Hukuku, Cinayetler Hukuku, Ticaret Hukuku ve benzeri İslam Hukuku konularından uygun görülenlerin delilleriyle ve gerektiğinde farklı mezhepler arasında mukayese yaparak okutularak fıkıh melekesinin kazandırılması.

TİS519 İslam Hukukunda Külli Kaideler (3-0) 3 AKTS: 8

Külli kaidelerin tanımı, ortaya çıkışı, tarihsel gelişimi ve günümüz hukukuna ve hukukçuya katkıları, tarihte ve günümüzde dünyanın önemli ve etkin hukuk sistemlerinden biri olan İslam Hukukunun genel bir tanıtımı, İslam hukukunda Külli kaideler ile modern hukuk sistemindeki hukukun temel külli kaidelerini oluşturan literatürün karşılaştırılması.

TİS521 İslam Hukukunda Hüküm Çıkarma Yöntemleri (3-0) 3 AKTS: 8

İslam Hukukunda hüküm, hükmün konusu ve muhatabı, kaynaklardan hüküm çıkarma yöntemleri ve İslam Hukuk Usulüne ait bazı konular, öğrencilere fıkıh usulünün elfaz konularını örneklerle anlaşılabilir kılma, hüküm çıkarma yöntemlerinin detaylı anlatımı, Olayları metodolojik bakış açısıyla değerlendirebilme kabiliyeti kazandırma, bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak doğru dini bilgiye ulaşma, elde edilen bilgiyi değerlendirme ve kullanma, Hukuk metinleri üzerinde yorumlar yapma.

TİS523 Fıkıh Ekolleri ve Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

İslam hukuku teşekkülü, İkinci asırdan itibaren biri nassların lafzını, diğeri ise manasını önceleyen iki ayrı çizginin oluşması, birinin ehl-i hadis, diğeri ehl-i rey olarak tarihe geçişi, Irak bölgesi rey, Hicaz bölgesi hadis çevresi olarak nam yapışı, Ebû Hanife rey çevresinin, Malik, Evzâî, Süfyan es-Sevrî, Süfyan b. Uyeyne ve Ahmed b. Hanbel hadis çevresinin ileri gelenleri arasında yer alması, İkinci asrın sonlarına doğru bu iki çizgi arasında bir sentez girişiminin yaşanması, üçüncü yolun öncülüğünü de Şafi’nin üstlenmesi, Endülüs ve kuzey Afrika’da Malikî, Osmanlı’da Hanefî, Selçuklu, Eyyubî ve Memlükler döneminde ağırlıklı olarak Şafiî mezhebi etkin oluş süreci.

TİS525 Mukayeseli İslam Hukuku (3-0) 3 AKTS: 8

İslam Hukuku’nun temel konuları, mezheplerin farklı görüşleri ve dayanakları çerçevesinde mukayeseli olarak incelemek, ayrıca furuʻi fıkhın temel konularını mukayeseli olarak incelemek ve mezheplerin bu konulardaki yaklaşım ve dayanaklarını ele almak ve bir hukuk nosyonu kazandırmak amaçlanmaktadır.

TİS527 Tasavvuf Okulları (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvufun tarihsel seyir içerisinde geçirmiş olduğu merhaleler; Yeseviyye, Rifaiyye, Kadiriyye, Şazeliyye, Mevleviyye ve Nakşibendiyye gibi Tasavvuf tarihinde ortaya çıkan ekoller; Söz konusu ekollerin kurucuları, metotları, birbirileriyle etkileşimleri; Tasavvuf ekollerinin yayıldıkları bölgeler ve önde gelen şahsiyetleri.

TİS529 Tasavvuf Literatürü (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvuf’un klasik kaynaklarının incelenmesi; Tasavvufun tarihsel süreçte geçirdiği merhalelerde yazılan eserlerin dönemsel özellikleri hakkında bilgi edinmek; İlgili kaynaklarda ele alınan konuların değerlendirilmesi; İlgili eserlerin yazarları hakkında bilgi edinme, eserler arasındaki ilişkileri tespit etme ve örnek metin incelemesi.

TİS531 Tasavvuf Kavramları (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvufi düşünce içerisinde ortaya çıkan ahkak, ibadet, seyr-i sülûk, kalbî fiiller ve mârifetle ilgili kavramlar; bu kavramların Kur’an ve Sünnetteki temelleri; Kavramların ortaya çıkışı, tarihsel gelişim ve değişimi; Kavramların arkaplanı, felsefî ve mistik akımlarla ilişkisi.

TİS533 Tasavvuf Edebiyatı (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvuf Edebiyatının ortaya çıkışı, devirlere göre gelişmesi, önemli temsilcileri, örnek eserlerin incelenmesi, Tasavvuf Edebiyatının içeriğindeki türler ve amaçları.

TİS535 Tasavvuf Tarihinde Zühd ve Tasavvuf Dönemi (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvuf tarihini dönemlere ayırarak inceleme problemi; İlk dönem züht hareketleri ve temsilcileri; Züht dönemindeki yaşantının temel özellikleri, tasavvuf döneminin temel özellikleri, temsilcileri; Dönemlerde ortaya çıkan problemler; Dönemlere göre yazılan eserlerin niteliği.

TİS537 Tasavvuf Dönemi Klasik Tasavvuf Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvuf döneminde yazılan eserlerin temel özellikleri; Müelliflerin hayatı; Dönemde yazılan örnek eserlerin incelenmesi; Eserler arasında mukayese; Eserleri dönemin şartları açısından değerlendirme; İlgili metinlerin sonraki dönemlere olan etkisi.

TİS539 Tasavvuf Tabakatı Literatürü (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvuf tarihi üzerine yazılmış eserler; İlgili eserlerin temel özellikleri, eserler arasındaki farklılıklar; Tasavvuf temsilcilerini dönemlere ayırarak incelemek ve Tasavvufa olan katkılarını tespit etmek.

TİS541 Modern Dönemde Tefsire Yaklaşımlar (3-0) 3 AKTS: 8

Modern akıl ve Kuran anlayışı, müsteşriklerin Kuran algısı ve eleştirisi, Kuraniyyun hareketi, sembolik tefsir çabaları, Kuran ve bilim, bilimsel tefsirin eleştirisi, hermenötik yaklaşım, semantik yaklaşım ve mealcilik.

TİS543 Kur’an-ı Kerim Çevirilerinde Yöntem Sorunu (3-0) 3 AKTS: 8

Çevirinin ve çeviribilimin mahiyeti, tanımı, çeviri teorileri, çeviri ilkeleri, çeviri kuralları, çeviri stratejileri, çeviribilim terimleri, Kutsal Kitap çeviri yöntemleri ve tarihi, Kuran çeviri tarihi, Kuran çevirisine başlamadan önceki süreçte yapılması gerekenler, Kuran çevirisine başladıktan ve çeviri bittikten sonraki süreçte izlenmesi gereken yöntemler ve yapılması gerekenler, örnek çeviriler.

TİS545 Kuran ve Oryantalizm (3-0) 3 AKTS: 8

Oryantalizm nedir? Oryantalizmin tarihçesi, Oryantalistlerin Kuran üzerine çalışmaları, Oryantalistlerin Kuran tercümeleri, Oryantalistlerin Kuran’ın kaynağı, İslam vahyi, Kuran’ın tespiti, tertibi, cemi ve sıhhati hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin irdelenmesi konuları işlenmektedir.

TİS547 Tefsir Usulü Problemleri (3-0) 3 AKTS: 8

Yedi harf, yeminler, sebu’l-mesani, muhkem, müteşabih, tevil, huruf-u mukattaa, müşkilu’l-Kuran, münasebetü’l-Kuran gibi belli başlı Tefsir Usulü problemleri yeniden ve farklı bakış açıları ile mukayese edilerek yeniden işlenmektedir.

TİS549 Kur’an Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

Nüzul sırasına göre Kuran ve tefsir okumanın ortaya çıkışı, hükmü, önemi, standart Mushaf sırasıyla okumaya göre avantajları ve dezavantajları, nüzul sırasına göre vahyin kronolojisini tespit konusunda müsteşriklerin ve Müslümanların yaptıkları çalışmalar, nüzul sırasına göre yazılmış tefsirler, standart Mushaf sırasına göre Kuran ve tefsir okumanın avantajları ve dezavantajları, nüzul sırasına göre Kuran ve tefsir okumanın imkânı ve zorlukları, nüzul sürecini tespit etmede yöntemler, nüzul sürecini tespit etmede Kuran’ın lâfzî, mevzui, muhtevai gelişim sürecini bilmenin önemi, uygulamalı nüzul sırasına göre Kuran okumaları (Alak, 1-5; Müzzemmil, 1-7…) konuları işlenmektedir.

TİS551 Tefsir Araştırmalarında Kaynak ve Yöntem (3-0) 3 AKTS: 8

Araştırma Nedir ve Araştırmanın Önemi, Araştırma Yöntemleri, Araştırma, verilerin toplanması, analizi ve yorumuna dönük faaliyetleri, Araştırma-Geliştirme ilişkisi, Araştırmada temel amaçlar, Konferans, Seminer ve panel nedir ve nelere dikkat edilmelidir? ; Araştırmada Temel Kavramlar: Bilgi, bilim, bilimi temeli, ilim ve ilim-bilgi ikilemi, Bilimin temel işlevleri, Bilimsel araştırma konusunda sık kullanılan kavramlar, Kaynak Gösterme ve Usulleri, Genel Kaynak Niteliğinde Olan Çalışmalardan Yararlanma Yöntemleri, Tefsir Kaynakları ve Bunlardan Yararlanma Yöntemleri, Tez hazırlamada Genel Kurallar konuları işlenmektedir.

TİS553 Kur'an Semantiği (3-0) 3 AKTS: 8

Semantiğin ve Kuran Semantiğinin anlamı, Semantik ile yakından ilişkili ilimler, semantik ile ilgili belli başlı kavram ve terimler, semantik yöntemler, semantik tahlilin aşamaları, temel anlam, ilişkisel anlam, kelime haznesi, semantik alan, anahtar kelime, odak kelime, Kurani dünya görüşü, Allah kavramı, ayet, hidayet, kelamullah, vahiy, İslam, hilm, vaad, vaid vb.konular ve kavramlar işlenmektedir.

TİS555 Klasik Gramer Literatürü (3-0) 3 AKTS: 8

Öğrencilerin Arap diline ait klasik ve güncel literatürü tanımalarını, okuyup anlama ve yorumlayabilmelerini sağlamak, kaynak dillerdeki metinleri inceleyebilme ve onlardan yararlanabilme imkânı elde etme, öğrencilerin alana ait metodolojiyi kavrayıp doğru kullanabilmesi ve alanla ilgili sorunları daha kolay tespit bir şekilde tespit edebilmek.

TİS557 Meani İlmi (3-0) 3 AKTS: 8

Meanî, beyan, muhassinât (bedî‘) şeklinde üç disipline ayrılan belagatin; sözün yerinde olma (muktezâ-i hâle uygunluk) şartlarını, sözü duruma ve yere göre uyarlama ilkelerini inceleyen dalına meânî ilmi denir. İki temel ilke üzerine kurulu Belagat ilminin ilk ayağı muhatabın ruh hali ve algı kapasitesine uygun, özetle “Yerinde” söz söylemek ve söyleneni doğru anlamaktır. Arap belagatçilerinin Meani adını verdikleri bu ilim ve alt başlıkları.

TİS559 Klasik Arap Edebiyatı Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Klasik Arap edebiyatı metinlerinden olan şiirler, tarihi İslam öncesine kadar uzanan ve İslâm’ın zuhur ettiği yedinci asrın başlarına kadar geçen zaman diliminde yaşamış Arap şair ve hatiplerinden günümüze ulaşmış, sonradan teşekkül eden dil, gramer, sözlük ve belâgat çalışmalarına referans teşkil eden son derece kıymetli edebi malzemedir. Bu ders kapsamında öğrenciler klasik şiir türlerini kavramanın yanı sıra klasik şiirleri okuyup anlayabilme ve metin ve söylem özelliklerini tanıma imkânı elde edeceklerdir.

TİS561 Arap Grameri Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

İslâm’ın yayılması ve medeniyet kurmasıyla birlikte Arap dili de kendi gramer ilmini oluşturmak zorunda kalmıştır. Bunun en büyük sebebi de İslam’ın hızla yayılması, Arap olmayanların müslüman olmaları ve Arapçayı konuşmak zorunda olmalarıdır. Bütün bunların neticesinde ise Kur’an-ı Kerim’i yanlış okumalar ortaya çıkmıştır. Kur’an’ı anlama çabaları dilin asli halini korumaya yönelik çabalarla birleşince Arapça fasih kullanım kurallarının kayıt altına alınarak tarif ve tasnif eylemleri başlamıştır. Bu ders kapsamında öğrenci tüm bu sürecin ortaya çıkışı, nedenleri, gelişimi, diğer ilimlere etkisi, nelerden etkilendiği, yön veren şahsiyetleri vs. hakkında gerekli bilgileri elde eder.

TİS563 Bedi’ ve Beyan İlmi (3-0) 3 AKTS: 8

Bedii ilmi, kelimeleri anlamı ve ahenkli olarak ve manevi değerinin de olmasını sağlayan anlamalara gelecek şekilde kullanarak söz sanatları ve ahenkle birlikte sözün süslenmesini ve güzelleştirilmesini öğretmek, bu alanda öğrencinin, bedii sanatı, tanımı ve çeşitleri hakkında bilgi elde etmesi, beyan ilmi; Sözün açık bir şekilde söylenmesi, belagat ilminin ikinci en önemli ilimleri, bedii ilmi yanında bu alanda öğrenci beyan ilminin tanımı ve çeşitlerinden teşbih ilmi ve kısımları hakkında metin okuma suretiyle bilgi elde etmesi.

TİS565 Arap Edebiyatı Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

Bu derste öğrenciye Arap edebiyatının İslamiyet’ten önceki ortaya çıkış serüveninden Emeviler, Abbasiler ve Endülüsler dönemi olmak üzere günümüze kadar olan tarihi süreci anlatılır. Böylece öğrenci Arap edebiyatı ile ilgili literatür ve tarih bilgisini sağlamış olur.

TİS567 Arap Dili ve Belagatı (3-0) 3 AKTS: 8

Belagatin cahiliye dönemindeki doğal akışından İslamiyet’ten sonraki ete kemiğe bürünmüş haline kadar olan tarihi dönem, Tarih eğitiminin içerisinde öğrenci; belagatin tanımı, nasıl ortaya çıktığı, nasıl ve nerede geliştiği, kimler tarafından sistemleştirildiği ve belagat tarihindeki önemli şahsiyetler hakkında gerekli bilgiyi elde etmiş olacaktır.

TİS569 Klasik Hadis Usulü (3-0) 3 AKTS: 8

Temel kavramlar, hadis usulünün tanımı ve kaynakları, rivayet, ravi ve mervi konularıyla ilgili ıstılahlar, kavramların ortaya çıkış süreci, modern dönemde klasik hadis usulüne dair çalışmaların tanınması.

TİS571 Hadis Edebiyatı (3-0) 3 AKTS: 8

Hadis edebiyatının kaynakları, tedvin devri özellikeri, tasnif devri özellikleri, tasnif devri hadis edebiyatı, tasnif devri eserlere dayalı hadis edebiyatı, hadis edebiyatından faydalanma usulleri, hadis usulü edebiyatı, hadis edebiyatından faydalanmakta yeni imkanlar, Şiî hadis edebiyatı, Türkiye’de hadis çalışmaları.

TİS573 Hadis Tahrici (3-0) 3 AKTS: 8

Hadis tahricinde kullanılacak kaynaklar, hadis tahricinin yöntemleri, bu alanda yapılan çalışmalar, hadis tahricinde kullanılacak modern kaynakların kullanımı, bir grup hadis üzerinde tahriç uygulaması.

TİS575 Hadis Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

Hadis rivayetinde Hz. Peygamber dönemi, sahabe, tabiin ve tebe-i tabiin dönemlerinin incelenmesi, hadis tarihinde hicrî I. ve II. asrın incelenmesi, ekollerin hadise yaklaşımı, ekoller arası tartışmalar, hadis kaynaklarının yazılması, hadis kaynaklarının yazımında dönemin sosyolojik, ekonomik ve kültürel yapısının durumu ve hadis kaynaklarının telifine etkisi.

TİS577 Hadis ve Sünnete Çağdaş Yaklaşımlar (3-0) 3 AKTS: 8

Konunun sınırları, yöntemi, kaynakları, terimleri. Sünnete çağdaşçı yaklaşımın tarihi ve fikri arka planı, çağdaşlaşmanın teşekkül döneminde Hint Alt Kıtasında sünnet ve bölgedeki ekoller, çağdaşlaşmanın teşekkül döneminde Mısır-Sudan’da sünnet ve bölgedeki ekoller.

TİS579 Hadisleri Anlama ve Değerlendirmede Yöntem (3-0) 3 AKTS: 8

Hadisleri anlamaya çalışırken dikkat edilmesi gereken hususlar, hadisi anlama ve yorumlama ameliyesini gerçekleştirecek kişinin sahip olması gereken özellikler, rivayetleri, rivayetlerin farklı versiyonlarını ve hadisi anlamada hadis ilimlerinin kullanılmasını önceleyen hadisçi bakış açısının kazandırılması, bu konuda yeni fikirler üretme çalışmaları.

TİS581 Mukayeseli Hadis Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Çeşitli dönemlere ait hadis eserlerinden metinlerin okunması, muhteva ve yöntem bakımından kıyaslanması, farklı hadis versiyonlarının tesbiti, nedenleri ve bu farklılığın sonuçları.

TİS583 İslam Mezhepleri Tarihine Giriş (3-0) 3 AKTS: 8

İslam Mezhepleri Tarihinin tanımı, amacı, konusu, metodu; temel kavramlar ve kaynaklar; mezheplerin doğuşunda etkili olan sebepler; din anlayışındaki ilk siyasî ve itikâdî farklılaşmalar ve kurumsallaşma süreçleri; İlk dönem İslam mezhepleri ve akımları: Haricîlik, Mürcie, Mu'tezile, Şîa (Zeydiyye, İmâmiyye, İsmâiliyye), Eş'arîlik ve Mâturidîlik gibi mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, teşekkül süreçleri, zihniyet yapıları, temel görüşleri, birbirleriyle ilişkileri, alt kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkıları.

TİS585 Klasik İslam Mezhepleri Tarihi Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Haricilik, Mürcie, Mutezile, Eş’arilik, Maturidilik gibi farklı mezheplere ait metinler, mezheplere ait metinlerin mukayeseli okunması, İslam mezheplerine ait metinler: Ebu Mansur Abdülkahir b. Tahir b. Muhammed et-Temimi el-Bağdadî, el-Fark beyne'l-Fırak, Ebû Muhammed Ali b. Hazm el-Endülüsî ez-Zâhirî, Kitâbu'l-Fasl fi'l-Milel ve'l-Ehvâ ve'n-Nihal, Beyrut, Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdulkerim b. Ebi Bekr Ahmet Şehristani, el-Milel ve'n-Nihal, Ebu'l-Hasen Ali b. İsmail el-Eş'arî, Kitâb-u Makâlâti'l-İslâmiyyîn, Ebu’l-Kasım el-Ka’bi, Kitabu’l-Makalat; Ebu Ali el-Cübbai, Kitabu’l-Makalat; Naşi el-Ekber, Mesailu’l-İmame; Kummi, Fıraku’ş-Şia.

TİS587 İslam Mezhepleri Tarihinin Temel Kaynakları (3-0) 3 AKTS: 8

İslam Mezhepleri Tarihi’nin klasik döneminde yazılmış eserler, Klasik dönemde yazılan eserlerin önemi, ilk metinlerin içerik bakımından incelenmesi, Bu alanda söz konusu metinlerin bir kısmı: Ebu Mansur Abdülkahir b. Tahir b. Muhammed et-Temimi el-Bağdadî, el-Fark beyne'l-Fırak, Ebû Muhammed Ali b. Hazm el-Endülüsî ez-Zâhirî, Kitâbu'l-Fasl fi'l-Milel ve'l-Ehvâ ve'n-Nihal, Ebu'l-Hasen Ali b. İsmail el-Eş'arî, Kitâb-u Makâlâti'l-İslâmiyyîn, Ebu’l-Kasım el-Ka’bi, Kitabu’l-Makalat; Ebu Ali el-Cübbai, Kitabu’l-Makalat; Naşi el-Ekber, Mesailu’l-İmame; Kummi, Fıraku’ş-Şia, Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdulkerim b. Ebi Bekr Ahmet Şehristani, el-Milel ve'n-Nihal.

TİS589 Erken Dönem İslam Mezhepleri (3-0) 3 AKTS: 8

Ehl-i Sünnet, Selefiyye, Eş'ariyye, Matüridiyye, Haricilik ve Mürcie gibi ilk dönem islam tarihinin erken dönemlerinde ortaya çıkan mezhepler, söz konusu mezheplerin inanç esasları, birbirileriyle etkileşimleri yayıldıkları bölgeler; mezhep, fırka, dînî akım ve grupların tanımı ve isimlendirme problemi, mezheplerin ortaya çıkış sebepleri, İslam Mezhepleri Tarihi'nin kaynaklarının tanıtılması, erken dönem mezheplerin ortaya çıkışını hazırlayan sebepler, erken dönem mezhepelerin yayıldıkları bölgeler.

TİS591 Ehl-i Sünnet (3-0) 3 AKTS: 8

Ehl-i Sünnet kavramının ortaya çıkışı, Ehl-i Sünnet’in kapsadığı gruplar, bir meşruiyet zemini olarak Ehl-i Sünnet kavramının kullanılması, Ehl-i Sünnet kavramının tutarlılığı, Ehl-i Sünnet kavramının Selefilik ile özdeş kullanılması, Maturidilik ve Eş’arilik’in Ehl-i Sünnet içerisindeki yeri, Mutezilenin Ehl-i Sünnet içerisinde değerlendirilme imkanı, Ehl-i Sünnet kavramının dışalayıcı bir tutumu beraberinde getirmesi, Ehl-i Sünnetin tarihi süreç içerisinde geçirmiş olduğu evreler, Ehl-i Sünnet’in tarihi süreç içerisinde özdeşleştiği fırkalar ve fıkhi mezhepler.

TİS593 Klasik Tefsir Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

En eski tefsir metni olan Mukatil’in Tefsir-i Kebirtefsiri, Zemahşeri’nin Keşşaf’ı, Beydavi’nin Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Tevil’i, İbn-i Kesir Tefsiru’l-Kurani’-Azim’i gibi klasik tefsirlerden örnek metinler ve mukayeseli analizler.

TİS595 Modern Tefsir Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

es-Sabuni’nin Safvetu’t-Tefasir tefsiri, Seyyid Kutub’un Fi Zilali’l-Kuran, İbn Aşur’un et-Tahrir ve’t-Tenvir, Vehbe Zuhaylî’nin et-Tefsiru’l-Münir, Reşid Rızâ’nın Tefsîiu’l-Menar adlı tefsirinden örnek metinler ve mukayeseli analizler.

BAHAR DÖNEMİ

SBE501 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Etik (3-0) 3 AKTS: 6

TİS598 Yüksek Lisans Tezi (0-1) 0 AKTS: 20

Tezli yüksek lisans programı çerçevesinde yazılması gereken tez, akademik yazım ve bilimsel kriterlere uygun kaleme alınmış, araştırma ürünü, özgün bir çalışma metni.

TİS799 Yüksek Lisans Semineri (0-2) 0 AKTS: 6

TİS899 Yüksek Lisans Uzmanlık Alanı (4-0) 0 10

Öğrencinin danışmanı olduğu öğretim üyesinin yüksek lisans tez çalışmasına ilişkin uzmanlık alan dersini alması gerekmektedir.

TİS502 Kelam Metinleri Tercüme Teknikleri (3-0) 3 AKTS: 8

Kelami metinleri tercüme ederken nahiv ve sarf ilmi yanında, Kelam tarihi ve Kelam konuları da dikkate alınarak tercümede dikkat edilecek hususları uygulamak, tercüme tekniğinin öğrenciye bir beceri olarak kazandırılması, kaynaklar: Maturidî, M. Kitabu’t-Tevhid, el-Bidaye fî Usûli’d-din.

TİS504 Cumhuriyet Dönemi Kelam Çalışmaları (3-0) 3 AKTS: 8

Cumhuriyet dönemindeki Türkiye’de yazılmış olan Kelam eserlerini tanımak, Ülkemizdeki İslam alimlerinin Batı kaynaklı düşüncelere karşı İslam inançlarını anlatmada sergiledikleri gayretler, Cumhuriyet aydınlarının Kur’an ve İslam için verdikleri mücadelenin temel unsurları hakkında bilgi sahibi olmak, Türkiye’nin yakın tarihinde inanç ve inançsızlık arasındaki kıyasıya mücadelenin toplumu hangi ölçüde tesiri altına aldığını incelemek. Kaynaklar: Harputi, Tenkihu’l kelam fi Akaidi’l İslam, İsmail Hakkı İzmirli, İlmu Kelam.

TİS506 Din Karşıtı Akımlar (3-0) 3 AKTS: 8

Günümüzdeki din karşıtı olarak nitelendirilen akımlar, özellikle pozitif düşüncenin gelişmesiyle birlikte etkisini hissettiğimiz, materyalizm ve buna bağlı din karşıtı akımlar, İslamafobi gibi dünya genelinde İslam’a karşı olumsuz tavır geliştiren çeşitli akımlar ve bunların farklı boyutları.

TİS508 Modern çağın inanç problemleri (3-0) 3 AKTS: 8

Modern dönemde Türkiye’de yazılmış olan Kelam eserlerini tanımak, Ülkemizdeki İslam alimlerinin Batı kaynaklı düşüncelere karşı İslam inançlarını anlatmada sergiledikleri gayretler, modern dönem aydınlarının Kur’an ve İslam için verdikleri mücadelenin temel unsurları hakkında bilgi sahibi olmak, Türkiye’nin yakın tarihinde inanç ve inançsızlık arasındaki kıyasıya mücadelenin toplumu hangi ölçüde tesiri altına aldığını incelemek, Tenkihu’l kelam fi Akaidi’l İslam, İzmirli, İlmu Kelam.

TİS510 Kelam Usûl-i Fıkıh İlişkisi (3-0) 3 AKTS: 8

Tarihten günümüze kelam ile fıkıh ilminin metodolojik benzerlik ve ayrılıkları üzerinde durmayı ve bunları incelemeyi içerir.

TİS512 Kelam Metinleri Tahlili (3-0) 3 AKTS: 8

Kelami metinlerinde karşımıza çıkan meseleler tahlili bir tarzda ele alınır. Satır aralarında sunulan fikirler, inceliklerin anlaşılması hedeflenir.

TİS514 Kelam Tasavvuf İlişkisi (3-0) 3 AKTS: 8

İlk dönemin önemli zahitlerinden Hasan el- Basri’nin oluşturduğu ders halkasına dahil olan Mu'tezile kelamının öncüleri ile başlayıp, İmam Gazzali’nin tasavvufa yaptığı vurgu ile devam eden, günümüzün tasavvufi yaklaşımları ve kelamın çağımızdaki durumuna kadar süregelen kelam tasavvuf ilişkisi hakkında çeşitli incelemeler.

TİS516 Karşılaştırmalı İslam Hukuku (3-0) 3 AKTS: 8

Aile hukuku, ceza hukuku ve benzeri hukuk konularına İslam hukuku ve Türk hukuku açısından değerlendirilmesi, Ayrıca ders kapsamında öğrencilerin İslam hukuku ile Çağdaş Türk Hukuku hakkında mukayeseli bilgi edinmeleri ve bilgiyi kullanıp değerlendirebilmeleri.

TİS518 Fıkıh Usulü Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Fıkıh usulü alanında yazılan farklı mezheplere ait ilk eserlerden seçilen örnek metinler, öğrencilere, hem klasik fıkıh usulü literatürünün tanıtılması hem de bu eserlerin dillerine aşinalık kazandırılması.

TİS520 İslam Ekonomisi (3-0) 3 AKTS: 8

Ders kapsamında İslami yasalar ve ekonomik kanunlar, diğer ekonomik sistemler, İslam’da üretim tüketim, servet, ticaret, fiyatlar, bankacılık, istikraz ve maliye gibi konular klasik dönem analizleri yapılarak günümüz fıkhına uyum esaslarının tartışılması.

TİS522 Furu‘ Fıkıh Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Ders kapsamında Klasik İslâm Hukuk literatürü hakkında sağlıklı bir kanaat oluşturmak üzere farklı dönem, mezhep ve türlerden temsil kabiliyeti yüksek metinler seçilip tahlile tabi tutmak, böylelikle öğrencilerin, alanıyla ilgili birincil kaynaklara erişim ve yararlanma becerisi kazanmış olmaları ve daha önce üretilmiş ikincil literatürdeki bilgi ve yorumların mevsukiyet ve isabetini de değerlendirme imkânı bulmaları.

TİS524 İctihad Teorisi (3-0) 3 AKTS: 8

Kitab-Sünnet-İcma-Kıyas yanında ihtilaflı deliller ve bu delillerin mantığı ve İslam hukuk düşüncesindeki yeri, klasik İslam Hukuk Teorisinin (Usul-i fıkıh) temel yapısı ve felsefesi, farklı usul anlayışları, deliller, lafızlar ve istinbat yöntemleri gibi temel usul problemleri, klasik-modern düşünceler arası gerilimi yorumlama perspektifi sağlamak.

TİS526 İslam İktisat Teorileri (3-0) 3 AKTS: 8

İslam ekonomisi ve finansını anlamak için giriş mahiyetinde bilgiler, İslam ekonomisi ve finansının temel teorilerini ve uygulamalarını, temel kavramları kullanmak, İslam ekonomisi ve finansının paradigmasını anlayabilmek için kökenlerinden ve tarihsel arka planından başlangıç, İslami kural sistemini ve finansal enstrümanların incelenmesi, İslami sermaye piyasaları ve bankacılık sektörü üzerinde durulmak, Türkiye tecrübesi üzerinde de durmakta ve İslam Ekonomisi ve finansının Türk finansal sektörü içerisinde nasıl bir yer edindiğini göstermek.

TİS528 Günümüz Fıkıh Problemleri (3-0) 3 AKTS: 8

Kadın hakları, din özgürlüğü, ekonomik problemler, metodolojik sorunlar ve benzeri konular, güncel dini konularda öğrencilerin bilgi edinmeleri ve bilgiyi kullanabilme kabiliyetlerinin geliştirilmesi.

TİS530 Osmanlı Döneminde Tasavvuf (3-0) 3 AKTS: 8

Osmanlı döneminde tasavvufî düşüncenin gelişimi; Kurulan tarikatlar ve özellikleri; Osmanlı yöneticilerinin sûfîlerle ilişkileri; Dönemde yazılan eserler.

TİS532 Tasavvufi Düşüncenin Temel Meseleleri (3-0) 3 AKTS: 8

Tasavvufî düşüncenin oluşumunu incelemek; Doğuşu ve günümüze etkisiyle Mistisizm; Tasavvufun metafizik görüşü ve varlık anlayışı; İnsanın mâhiyeti ve mârifetullaha erişmesinin imkân ve usulü, Keramet, Rüya, Ricâlü’l-gayb, Silsile, İcazet, İstimdât ve Râbıta gibi tasavvufun amelî ve nazarî meseleleri.

TİS534 Günümüz Tasavvuf Hareketleri (3-0) 3 AKTS: 8

Çağdaş tasavvuf hareketleri hakkında bilgi edinmek; Nakşibendiyye, Şazeliyye, Kadiriyye, Mevleviyye, Rifâiyye vb. tasavvufî hareketlerin genel yapısını bilmek ve günümüzdeki temsilcilerini tanımak; İlgili ekollerin günümüzdeki faaliyetlerini incelemek.

TİS536 Tasavvuf Tarihinde Tarikatlar Dönemi (3-0) 3 AKTS: 8

Tarikatların ortaya çıkışı ve kurucularını tanımak; Tarikatların usul ve erkânını incelemek; Tarikatların ayrıldığı kollar hakkında bilgi edinmek; Tarikatlar dönemindeki tasavvufi yaşantının temel özellikleri; Bu dönemde ortaya çıkan problemler; Bu dönemde yazılan eserlerin niteliği.

TİS538 Tarikatlar Dönemi Klasik Tasavvuf Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

Tarikatlar döneminde yazılan eserlerin temel özellikleri; Müelliflerin hayatı; Dönemde yazılan örnek eserlerin incelenmesi; Eserler arasında mukayese; Eserleri dönemin şartları açısından değerlendirme; İlgili metinlerin günümüze etkisi.

TİS540 Tasavvuf Kültürü (3-0) 3 AKTS: 8

Mevlânâ, Hacı Bektaş-ı Velî, Yunus Emre, Hacı Bayramı Velî, Niyazi Mısrî gibi mutasavvıfların hayatı ve öğretileriyle şekillenen kültür ve sanat anlayışını tanımak; Bu kültürden doğan, şiir, edebi metinler, musiki, kaligrafi ve mimari hakkında bilgi edinmek, dolayısıyla tekke edebiyatı, tekke musikisi, tekke enstrümanları, ilahisi, nefesi, devranı, seması ile tekke etrafında oluşan kültür ve sanat anlayışını, ayin ve ritüellerini incelemek. Tasavvufi bakış açısından ortaya çıkan sanat felsefesinin günümüz sanat felsefesi yaklaşımları içindeki yerini tespit etmek.

TİS542 Konulu Kur'an Tefsiri (3-0) 3 AKTS: 8

Konulu tefsirin tanımı, amacı, ortaya çıkışı, tarihi seyri, gelişmesine etki eden amiller, konulu tefsirin kısımları, yöntemleri, diğer tefsir çeşitleri ile olan ilişki, önemi, faydaları, sorunları, avantajları ve dezavantajları.

TİS544 Modern Dönem Tefsir Hareketleri (3-0) 3 AKTS: 8

Kuran tefsiriyle ilgili modern yaklaşımların, bu yaklaşımların temsilcilerinin ve ortaya koydukları yazılı ürünlerin ayrıntılı olarak tanınması yanında Müslümanların Kuran tasavvurunda ne tür bir dönüşüme neden olduğunun ve bunun anlamının sorgulanması bağlamında Seyyid Ahmed Han, Muhammed Abduh, Mevdudi, Seyyid Kutub, Emin el-Huli, Aişe Abdurrahman, Fazlurrahman, Nasr Hamid Ebu Zeyd, Muhammed Arkoun ve Hasan Hanefi gibi çağdaş şahsiyetlerin Kuran’ın mahiyetine, anlamına, kavramlarına ve işlevselliğine yönelik fikir ve yorumlar.

TİS546 Kur'an ve Nüzul Ortamı (3-0) 3 AKTS: 8

Kuran’ın bir sözlü metin ve edimsöz oluşu bakımından nüzul ortamını bilmenin önemi ve Kuran’ın anlaşılmasına katkısı, Kuran’ın bütünselliği ve nüzul ortamı ilişkisi, nüzul ortamını tespit etmede esbab-ı nüzul, Arap tarihi, Arap yarımadası Yahudilik ve Hıristiyanlık tarihi ve kültürü, siyer, sünnet, hadis, coğrafya, cahiliye şiiri ve kültürü ve arkeoloji gibi ilimlerin katkısı.

TİS548 Kur'an'ın Ana Konuları (3-0) 3 AKTS: 8

Kuran öncesi ve Kuran’a göre ulûhiyet inancı, Kâinatın ve insanın yaratılışı, insanın özgürlüğü ve sorumluluğu, nübüvvet inancı, nübüvvet tarih ilişkisi, ibadetlerin temel esasları, sistematik ibadetler, hukuk, ahlak, ahiret inancı ve bu inancın dünyadaki sonuçları.

TİS550 Tefsir Tarihi ve Usulü (3-0) 3 AKTS: 8

Hz. Peygamber ve sahabe döneminde tefsir, Tabiun ve tedvin döneminde tefsir, tefsir çeşitleri ve ekolleri, `Usul', ‘Tefsir’ ve `Anlama' kavramlarının analizi; belli başlı usul eserleri, Esbabu nuzül, nasih mensuh,Yedi harf meselesi, yeminler, sebu’l-mesani, muhkem, müteşabih, tevil, huruf-u mukattaa, müşkilu’l-Kuran, garibu’l-Kuran, münasebetü’l-Kuran, uslübu’l-Kuran, mübhematü’l-Kuran, münasebetü’s-suver ve’l-ayat, Kıraatlerin Tefsir ilmindeki yeri ve önemi, irabu’l-Kuran, vucuh ve nezair, hakikat ve mecaz konuları.

TİS552 Edebi Sanatlar ve Tefsir Açısından Önemi (3-0) 3 AKTS: 8

Edebi sanatlar nedir? Belagat ile ortak ve farklı konuları nelerdir? Mecaz, istiare, teşbih, kinaye tariz, onamatope, synesis, istifham, akis, alliterasyon, cinas, seci, tevriye, tefvit, mübalağa, mutabakat, icaz, itnab sanatlarının tanımı, Kuran’da kullanımları ve tefsir açısından önemi.

TİS554 Kur'an ve Kutsal Metinler (3-0) 3 AKTS: 8

Kuran’ın ve diğer semavi kutsal metinlerin mahiyeti ve oluşumu, dil ve üslup yönünden farklılıkları, Kitab-ı Mukaddes’e dair tahrif iddiaları, Kuran dışındaki Kutsal Metinlerin (Tevrat, Zebur ve İncil) Kuran’a arzı, Kuran’ın Tevrat ve Zebur’u tasdiki.

TİS556 Kur’an Kıraatleri (3-0) 3 AKTS: 8

Kıraat ilminin doğuşu, kıraatlerin kökeni, kıraatle ilgili temel terimler, kıraatlerin cemi, mütevatir ve şaz kıraatler, 7 kıraat, 3 meşhur kıraat, ahad kıraatler, müdrec kıraatler, mevzu kıraatler, kıraat ilminde tarikler.

TİS558 Arapça Dilbilgisi (3-0) 3 AKTS: 8

Bir kelimenin cümle içerisinde işgal ettiği konumu ve bu konumunun etkisiyle cümlenin anlamına etkide bulunmasını incelemek, bir dildeki edebi, bilimsel veya akademik bir metnin okunup anlaşılabilmesi için söz konusu dilin dil bilgisi/gramer yapısı çok iyi bilinmesi, Nahiv dersinde öğrenciye Arapça dil bilgisinin temeli sayılan eserler üzerinden Arapça metinleri okuyabilme ve anlayabilmesinin sağlanması gerekli gramer bilgilerinin öğretilmesi.

TİS560 Arap Dilinde Edebi Sanatlar (3-0) 3 AKTS: 8

Arap dilindeki edebi sanatların ortaya çıkışı ve gelişimi, bu sanatların kısımlarından olan teşbih, hakikat, mecaz, istiare, kinaye vs. sanatların Arap şiirinde ve nesrinde, Kur’an-ı Kerim ve hadislerde nasıl kullanıldığını örnekler üzerinden ele almak, gerek yazılı gerekse sözlü ifadelerde söz sanatının kullanım beceresine sahip olmak, Arap dilinde kullanılan dolaylı anlatım ifadelerin doğru bir şekilde anlama yetisi elde edebilme.

TİS562 Arap Gramer Ekolleri (3-0) 3 AKTS: 8

Arap gramerinin İslamiyet’ten sonra sistemleşmesini takip eden süreçte siyasi, sosyal ve fikri bir takım nedenlerden dolayı Basra, Küfe, Bağdat gibi şehirlerde ekollerin ortaya çıkması, söz konusu ekollerin gelişmesi, tarihteki yeri, nahiv ilmine nasıl etkide bulunduğu ve bu ilme yön verdiği, bu ekollerin meşhur temsilcileri hakkında detaylı bilgi.

TİS564 Arapça Klasik Metinler (3-0) 3 AKTS: 8

Dini, siyasi ve sosyal klasik metinlere vukufiyet, metinlerde geçen kısa ve öz Arapça ifadeleri anlama, cümle yapısındaki bağlamı göz önüne alan, bazı anlamları ortaya koyan klasik deyim ve atasözlerini öğrenme, bir anlamın farkı şekillerde olabileceğini ve yine bir şeklin birden fazla anlama gelebileceğini ve bu tarz kullanımların Arap dilinde çok sayıda bulunduğunu klasik metinler bağlamında fark etme, söz konusu metinlerin, günlük konuşmalarda da dilin doğru bir şekilde kullanımını hususunda öğrenciye katkı sağlaması.

TİS566 Arap Dili Edebiyatı Temel Kaynakları (3-0) 3 AKTS: 8

Arap dili ve edebiyatının kaynakları olan ansiklopedik edebiyat kitaplarını, şiir mecmualarını, divanları, edebi tenkit ve belagat kitaplarını, atasözü, aruz, kafiye ile ilgili kitapları, lügatleri, filoloji ve gramer kitaplarını tanımak ve bunlardan yararlanma yollarını öğrenmek, Arap dili ve edebiyatına ait literatürü, klasik kaynakları, modern kaynakları, bu eserlerin müelliflerini ve söz konusu kaynakların nasıl kullanılacağını, klasik edebiyat tarihinin farklı dönemlerinden çok sayıda yazar ve eser hakkında bilgi sahibi olma, Arap dili ve edebiyatına ait bir konuda nasıl araştırma yapılacağı hakkında bilgi elde etme.

TİS568 İslami Dönem Arap Edebiyatı (3-0) 3 AKTS: 8

İslam’ın doğuşuyla birlikte Arap edebiyatında yeni gelişmelerin ve değişimlerin meydana gelmesi, İslam dininin Arap edebiyatına yeni kavramlar ve anlamlar kazandırmış olması; Kur’an-ı Kerim metinleri, hadis metinleri, dört halife hutbeleri, dini metinler, Peygamber şairleri, İslami dönem Arap şiiri gibi yeni malzemeler ortaya çıkması, klasik Arap edebiyatına ek olarak temelde bu yeni Arap edebiyatını öğrenme, İslam’dan sonra Arap edebiyatı ve dilinde meydana gelen yenilik ve değişimleri anlama yeteneğine sahip olma, ilk dönem edebiyatının genel özellikleri, İslam ile birlikte Arap edebiyatındaki genel değişimleri ve İslam’ın Arap edebiyatı ve diline etkisi, Arap şiirindeki dini kavramların yeni anlamlar kazanması.

TİS570 Çağdaş İslami Akımlar (3-0) 3 AKTS: 8

Günümüzde yaşayan dini akımlar, dini akımların yayıldıkları bölgeler, çağdaş islami akımların düşünce biçimleri, Çağdaş İslami Akımları Tanımlamak İçin Kullanılan Temel Kavramlar, Müslümanların Modernite ve Batı Uygarlığına Karşı Tepkileri, Çağdaş İslami Hareketlerin Ortaya Çıkmasını Hazırlayan Bazı İç ve Dış Faktörler, Farklı İslam Ülkelerinde Çağdaş İslami Hareketler, Çağdaş islami akımların zihniyet analizleri, İhvan-ı Müslimin, Cemaat-i İslami, siyasal İslamcılar.

TİS572 Klasik İslam Mezhepleri Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

Selefiyye, Ehl-i Sünnet, Eş'ariyye, Matüridiyye, Haricilik ve Mürcie gibi ilk dönem islam tarihinin erken dönemlerinde ortaya çıkan İslam Mezhepleri, ilk dönem islam mezheplerinin zihniyet analizleri, ilk dönem islam mezheplerinin inanç esasları, ilk dönem islam mezheplerinin yayıldıkları bölgeler. Ayrıca mezhep, fırka, dînî akım ve grupların tanımı ve isimlendirme problemleri, mezheplerin ortaya çıkış sebepleri, İslam Mezhepleri Tarihi'nin kaynaklarının tanıtılması, ilk dönem islam mezheplerinin temel karakteristikleri.

TİS574 Şiilik (3-0) 3 AKTS: 8

Şiiliğin doğuşunu etkileyen faktörler, Şiiliğin siyasi ve dini tarihçesi, Şiiliğin temel kaynakları, Şiiliğin Ahbari kolu, Şiiliğin Usuli kolu, Şiiliğin inanç esasları, Şiiliğin tarihi süreçte yayıldığı bölgeler, Şiiliğin siyasetle ilişkisi, Büveyhiler döneminde Şiilik, İlhanlılar döneminde Şiilik, Safeviler döneminde Şiilik, Şiiliğin temel kaynakları, Şiiliğin günümüzdeki durumu.

TİS576 Mezhepler Arasındaki İlişkiler (3-0) 3 AKTS: 8

Erken dönem islam mezhepleri, İslam mezheplerinin doğuşunu hazırlayan sebepler, İslam mezheplerinin ilişkileri, ayrışma noktaları, mezheplerin ayrışmasında siyasetin etkisi, sosyal olayların mezhepler arasındaki ilişkilere etkisi, Ehl-i Hadis Ehl-i Rey ilişkisi, Ehl-i Hadis Mürcie ilişkisi, Eş’arilik-Maturidilik ilişkisi, Hanbeli-Eş’ari ilişkileri, Mutezile-Eş’arilik ilişkisi, Şia-Ehl-i Sünnet ilişkisi.

TİS578 İslam Mezhepleri Tarihi Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

İslam Mezheplerine dair günümüze ulaşan metinlerin tanıtılması ve söz konusu metinlerin tarihi özelliklerinin, müelliflerinin mezhebi aidiyetleri ve bu aidiyetten kaynaklanan objektiflik problemi. İslam Mezhepleri Tarihi Temel Kaynakları: Ebu'l-Hasen Ali b. İsmail el-Eş'arî, Kitâb-u Makâlâti'l-İslâmiyyîn, Ebu’l-Kasım el-Ka’bi, Kitabu’l-Makalat; Ebu Ali el-Cübbai, Kitabu’l-Makalat; Naşi el-Ekber, Mesailu’l-İmame; Kummi, Fıraku’ş-Şia. Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdulkerim b. Ebi Bekr Ahmet Şehristani, el-Milel ve'n-Nihal, Ebu Mansur Abdülkahir b. Tahir b. Muhammed et-Temimi el-Bağdadî, el-Fark beyne'l-Fırak, Ebû Muhammed Ali b. Hazm el-Endülüsî ez-Zâhirî , Kitâbu'l-Fasl fi'l-Milel ve'l-Ehvâ ve'n-Nihal.

TİS580 Klasik Hadis Usulü (3-0) 3 AKTS: 8

Cerh-ta‘dil, ilelü’l-hadis, garibü’l-hadis, muhtelifu’l-hadis, nasih ve mensuh, esbabü vurudi’l-hadis gibi hadis ilimleri, bu ilimlerin doğuşu ve gelişimi, birbiriyle olan ilişkileri, hadisi anlamada katkıları.

TİS582 Hadis İlimleri ve Literatürü (3-0) 3 AKTS: 8

Hadis ilimlerinde bazı klasik ve yeni meseleler, hadis ilimlerinin (cerh-ta‘dil, ilelü’l-hadis, garibü’l-hadis, muhtelifu’l-hadis, nasih ve mensuh, esbabü vurudi’l-hadis) doğuşu ve gelişimi ve her biri ile ilgili eserler.

TİS584 Ahkâm Hadisleri (3-0) 3 AKTS: 8

Fıkha teaallük eden abdest, namaz, oruç, zekat, hac ve muamelat gibi konulara dair hadis metinlerinin okunması ve değerlendirilmesi, konuyla ilgili yapılan tezlerin okunup değerlendirilmesi, ahkam hadislerinin delil olarak kullanılmasındaki kriterler ve mezheplerin ahkam hadislerine bakışı.

TİS586 Hadis ve Sünnete Çağdaş Yaklaşımlar (3-0) 3 AKTS: 8

Sistemleşme dönemi Türk çağdaşlığında sünnet, sistemleşme dönemi Mısır-Sudan çağdaşçılığında sünnet, sistemleşme dönemi Hint alt kıtası çağdaşçılığında sünnet, çağdaşlaşma dönemi metodolojik hadis tenkidi yöntemlerinin eleştirisi.

TİS588 Hadiste Temel Kaynaklar ve Faydalanma Yolları (3-0) 3 AKTS: 8

Hadis edebiyatı, rical edebiyatı kaynaklarının tanınması ve metodlarının kavranması, hadis kaynaklarının kullanılmasında modern imkanların kullanımı.

TİS590 Hadis Tarihi (3-0) 3 AKTS: 8

Nakil dönemi sosyo-kültürel ortam, hadis ilimleriyle ilgili gelişmeler, nakil döneminin temel özellikleri, bu dönemde yapılan çalışmalar. Konuyla ilgili modern dönemde yapılan tezlerin tanıtılması.

TİS592 Klasik Tefsir Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8

TİS594 Modern Tefsir Metinleri (3-0) 3 AKTS: 8